Ra van der Hoek (Leeuwarden 1959)
Akademie voor Beeldende Kunst Vredeman de Vries, Leeuwarden, the Netherlands 1984-1988, Royal academy of Fine Arts, Copenhagen, Denmark 1988-1989

How did it all start long ago and how did it go from there?
You graduated from the art academy in 1989 and started working?

After returning from Copenhagen, I folded and painted on Danish paper. A gallery in Leeuwarden, Galerie Eewal, embraced my experiments and exhibited all batches of new work almost as a matter of course. This ensured me of a platform with a following of enthusiastic collectors. Other places came next, a museum bought my work, I won a cultural prize. But as years went by, the stream dried up. I wanted to answer my need to dig deeper. In 2003 I started working under pseudonyms and brought my alter egos together in dutchnoodles. This was the fictitious collective of an artist who split herself up into three persons. It allowed me to do other things without attaching my name to them. I could now give an alter ego the freedom to play with stones I had found on the beach. Another alias toyed with variations on haiku. But in 2019, thirty years after my time at the academy, I really went for radical change. I decided to give up painting completely. It was the beginning of a new era for me. My studio now is a backpack with room for a camera and I draw on an iPad. But I do always have notebooks handy, because I still feel the need to note down all kinds of things.

Where does this interest come from? And what do you note down?

As long as I can remember, making notes has been important. For me, it was more attractive than playing with toys or hanging around with friends. I drew lines, letters, figures. The use of my imagination opened up a broader perspective and I seemed to get a grip on life, in which I often felt like an outsider. As soon as I could read and write, so from about the age of six, I soaked up the comics of the sixties, the time in which I grew up. With my mother I spent the summer holidays on the Belgian coast. Belgium was a comics paradise. My mother generously bought comic books for me, for which I’m very grateful to her. The combination of drawn images and language gave me an ocean of space and possibilities. I noted down everything that came up in my young head, and poured a layer of fantasy over it. I had a classic blue biro and a scribbling-pad. When the pad was still new, the biro would be nice and springy on the paper. I preferred to hide somewhere with my writing tools, under a table or as a silent passenger on the back seat of the car with my parents. I started to publish work in the nineties. Among other things I wrote and drew a column for a newspaper every week.

So now you mainly work with a camera. What’s your approach?

I want to work from a source that transcends me, by being present with full focus. That way I’m controlled by whatever offers itself. I never have a premeditated plan. If my eyes are drawn to something, I decide on my composition. This happens in unremarkable places around me, where you don’t immediately expect to find anything worth recording. I also love working in Denmark, where there are little beaches with rippling water and stones. But the magic is in the focus and not so much in the location.

What’s your motive?

The continual change in us and in everything around us and not being in control. How we can carve our way with an open mind, with an open heart. That’s what motivates me. It’s about keeping on breathing in and out, taking a step back from ourselves, experiencing the bigger picture. Visiting a garden, feeling connected.

Visiting a garden? So should we see your work as a garden?

Well, that would be wonderful. The assemblages made up of stones I have collected complement the digitally produced images. In that sense the comparison with a garden is right. The stone objects help to sharpen the focus on the photographic work and suggest a broader context.

Besides working as an artist Ra van der Hoek is the artistic leader and exhibition producer of De Utrecht in Leeuwarden.

Ra van der Hoek (Leeuwarden 1959)
Akademie voor Beeldende Kunst Vredeman de Vries, Leeuwarden, Holland 1984-1988, Det Kongelige Danske Kunstakademi, København, Danmark 1988-1989 (hos Ole Sporring)

Vi er spændte på at høre hvordan det alt sammen for lang tid siden begyndte og hvordan det derefter er gået. Du forlod akademiet i 1989, og så gik du ellers i gang?

Efter at jeg var vendt tilbage fra København rev, foldede og malede jeg på dansk papir. Et galleri i Leeuwarden, Galerie Eewal, omfavnede med det samme mine eksperimenter, og næsten som en selvfølge blev alle mine følgende nye frembringelser udstillet. På den vis var jeg sikret et podium med et bagland af entusiastiske samlere. Der fulgte siden flere udstillingsvinduer, et museum købte mit arbejde, jeg vandt en kulturpris. Men med tiden stilnede strømmen af, og jeg ville være lydhør over for mit behov for fordybelse. I 2003 begyndte jeg at arbejde under pseudonymer, og jeg samlede mine alter egoer i dutchnoodles, et fiktivt kollektiv med en kunstner som tredoblede sig selv. Det gav mig mulighed for at lave andre ting uden at mit navn klæbede til dem. Nu kunne jeg lade et alter ego lege med sten som jeg havde fundet på stranden, og lade et andet alias boltre sig med haiku-varianter. I 2019, tredive år efter min tid på akademiet, lagde jeg kursen for alvor drastisk om. Jeg besluttede helt at stoppe med at male. Det blev begyndelsen på en ny tidsperiode. Mit atelier er nu en rygsæk som et kamera passer ind i, og jeg tegner på en iPad. Men jeg har stadig notesbøger omkring mig, jeg har fortsat behov for at notere alt muligt.

Hvor kommer den interesse fra? Og hvad noterer du så?

Lige så længe jeg kan huske tilbage har det været vigtigt for mig at skrive ting op. For mig har det altid været mere tiltrækkende end at lege med legetøj eller hænge ud med jævnaldrende. Jeg tegnede linjer, bogstaver, figurer. Ved hjælp af fantasien åbnede der sig et større perspektiv for mig, og det forekom mig at jeg fik bedre tag på den tilværelse, som jeg ofte følte mig som en outsider i. Så snart jeg kunne læse og skrive, altså fra jeg var ca. 6 år gammel, lod jeg mig sænke ned i tegneserier fra 1960’erne, som jeg voksede op i. Sammen med min mor tilbragte jeg sommerferierne ved den belgiske kyst. Belgien var tegneseriernes valhalla. Min mor købte storsindet tegneseriealbummerne til mig, hvilket jeg er hende dybt taknemmelig for. Kombinationen af tegnede billeder og sprog gav mig et hav af plads og muligheder. Jeg noterede alt hvad der dukkede op i mit barnehoved, og overhældte det så med et lag fantasi. Jeg havde en klassisk blå bic-kuglepen og en notesblok. Hvis blokken stadig var spritny, så hoppede og dansede kuglepennen så dejligt på papiret. Helst sad jeg skjult et eller andet sted med mine skriveting. Under et bord eller som stille passager på bagsædet hos mine forældre i bilen. Jeg begyndte at publicere skriverier i 1990’erne. Jeg skrev og tegnede blandt andet en ugentlig klumme for et dagblad.

Nu arbejder du altså hovedsageligt med kameraet. Kan du fortælle hvordan du bruger det?

Jeg vil gerne skabe ud fra en strøm der går udover mig selv, ved med al min opmærksomhed at være til stede. På den måde står jeg til tjeneste for hvad der byder sig til. Jeg har aldrig en plan i forvejen. Hvis mit blik bliver fanget af noget, så bestemmer jeg min komposition. Det kan være på ubetydelige steder i nærheden af min bopæl, hvor man måske ikke direkte forventer at finde noget som er værd at skrive hjem om. Jeg arbejder også meget gerne i Danmark, hvor der er strande med skvulpende vand og sten. Magien findes i andægtigheden og ikke så meget i stedet selv.

Hvad er din drivkraft?

Den vedvarende forandring i os selv og i alt omkring os samt det at vi ikke kan kontrollere det. Hvordan vi med åben pande, med et åbent sind kan bane os en vej frem. Det er hvad der driver mig. Det drejer sig hele tiden om at ånde ind og ånde ud, at tage afstand fra sig selv, at erfare et større hele. At besøge en have, at føle sig forbundet.

Besøge en have? Skal vi da se dit værk som en have?

Ja, det ville da være rigtig fint. De montager, som er lavet af sten som jeg har samlet, supplerer de billeder som er kommet i stand på digital vis. På den vis passer sammenligningen med en have. Stenobjekterne bidrager til at skærpe fokusset på et fotoarbejde, og de giver fornemmelsen af en større kontekst.

Ved siden af sit arbejde som kunstner er Ra van der Hoek kunstnerisk leder og udstillingsarrangør for De Utrecht i Leeuwarden.

Ra van der Hoek (Leeuwarden 1959)
Akademie voor Beeldende Kunst Vredeman de Vries, Leeuwarden, 1984-1988, Royal academy of Fine Arts, Kopenhagen, Denemarken 1988-1989

Hoe is het lang geleden allemaal begonnen?
Je kwam in 1989 van de academie en ging aan de slag?

Na mijn terugkeer uit Kopenhagen scheurde, vouwde en schilderde ik op Deens papier. Een galerie in Leeuwarden, Galerie Eewal, omarmde mijn experimenten meteen en bijna als vanzelfsprekend werd elke nieuwe aanvoer tentoongesteld. Zo was ik verzekerd van een podium met een achterban van enthousiaste verzamelaars. Meer plekken volgden, een museum kocht werk aan, ik won een cultuurprijs. Maar met de jaren stagneerde de stroom. Ik wilde gehoor geven aan mijn behoefte aan verdieping. Ik begon in 2003 te werken onder pseudoniemen en verzamelde mijn alter ego’s in dutchnoodles. Een fictief collectief van een kunstenaar die zichzelf verdriedubbelde. Dat gaf me de mogelijkheid andere dingen te doen zonder dat mijn naam daaraan kleefde. Ik kon nu een alter ego laten spelen met stenen die ik op het strand had gevonden. En een andere alias laten stoeien met varianten op haiku. In 2019, dertig jaar na de academietijd heb ik het roer echt drastisch omgegooid. Ik besloot helemaal te stoppen met schilderen. Het begin van een nieuw tijdperk. Mijn studio is nu een rugzak waar een camera in past en ik teken op een iPad. Wel heb ik altijd notitieboekjes om me heen, ik moet nog steeds van alles noteren.

Waar komt die interesse vandaan? En wat noteer je dan?

Zolang ik me kan herinneren is notities maken belangrijk. Voor mij was het aantrekkelijker dan spelen met speelgoed of rondhangen met leeftijdgenoten. Ik tekende lijnen, letters, figuren. Met behulp van de verbeelding opende zich een breder perspectief en leek ik grip op het bestaan te krijgen waarin ik me vaak een buitenbeentje voelde. Zodra ik kon lezen en schrijven, dus ongeveer vanaf mijn zesde, dompelde ik me onder in de stripverhalen van de jaren zestig, waarin ik opgroeide. Met mijn moeder verbleef ik in de zomervakanties aan de Belgische kust. België was een stripverhalen paradijs. Mijn moeder kocht die stripalbums ruimhartig voor mij, waarvoor ik haar heel dankbaar ben. De combinatie van getekend beeld en taal gaf me een zee van ruimte en mogelijkheden. Ik noteerde alles wat er maar in mijn kinderhoofd op kwam, en overgoot dat met een laagje fantasie. Ik had een klassieke blauwe bic-balpen en een kladblok. Als het blok nog vers was, dan veerde de balpen heel lekker op het papier. Liefst zat ik dan ergens verborgen met mijn schrijfspullen. Onder een tafel of als stille passagier op de achterbank bij mijn ouders in de auto. Ik begon schrijfsels te publiceren in de jaren negentig. Ik schreef en tekende onder andere wekelijks een column voor een dagblad.

Nu werk je dus hoofdzakelijk met de camera. Kun je vertellen hoe je daar mee bezig bent?

Ik wil maken vanuit een stroom die mijzelf te boven gaat, door met al mijn aandacht aanwezig te zijn. Zo sta ik in dienst van wat zich aandient. Ik heb vooraf nooit een plan. Als mijn blik ergens door wordt geraakt dan bepaal ik mijn compositie. Op onbeduidende plekken in de buurt van mijn woonomgeving, waar je misschien niet direct verwacht iets te vinden dat het vermelden waard is. Ik werk ook heel graag in Denemarken, waar strandjes met kabbelend water en met stenen zijn. De magie zit ‘m in het aandachtig zijn en niet zozeer in de locatie.

Wat is daarbij je drijfveer?

De voortdurende verandering in onszelf en in alles om ons heen en het niet kunnen controleren. Hoe we met een open vizier, met een open hart ons een weg kunnen banen. Dat is wat me drijft. Het gaat over steeds opnieuw in- en uit ademen, afstand nemen van jezelf, het grotere geheel ervaren. Een tuin bezoeken, je verbonden voelen.’

Een tuin bezoeken? Moeten we je werk dan zien als een tuin?

Nou, dat zou heel mooi zijn. De assemblages, samengesteld uit stenen die ik heb verzameld vullen de beelden die digitaal tot stand zijn gekomen aan. Op die manier klopt de vergelijking met een tuin wel. De steenobjecten helpen de focus op een fotowerk te verscherpen en geven de suggestie van een ruimere context.

Neem gerust contact op als je meer informatie wilt.

Naast het werk als kunstenaar is Ra van der Hoek artistiek leider en tentoonstellingsmaker voor De Utrecht in Leeuwarden.